Dzieła :

"Uwagi nad  życiem Jana Zamojskiego"

"Przestrogi dla Polski"

"O statystyce polskiej"

"O ziemiorództwie  Karpatów"

"Ród ludzki"

                Stanisław Staszic
                       (1755 - 1826)

"Człowiek jest materią na każde dzieło mniej lub bardziej zdolną, edukacja wszystko z niego zrobi"

Stanisław Staszic (1755-1826), polski mieszczanin, ksiądz, uczony, filozof, geolog i geograf, działacz polityczny i oświatowy, jeden z najwybitniejszych przedstawicieli polskiego oświecenia, prekursor badań terenowych i turystyki górskiej. Studiował nauki przyrodnicze na uniwersytetach w Lipsku, Getyndze i Paryżu. W okresie Sejmu Czteroletniego zwolennik Stronnictwa Patriotycznego, rzecznik reform.

Domagał się zniesienia liberum veto, wprowadzenia dziedziczności tronu, praw politycznych dla mieszczan i poprawy sytuacji chłopów. W Księstwie Warszawskim (1807-1815) członek Dyrekcji Edukacyjnej, Dyrekcji Skarbowej i od 1810 radca stanu. Od 1800 w Towarzystwie Przyjaciół Nauk, od 1808 prezes tej organizacji.

W Królestwie Polskim, w latach 1815-1824, członek Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz dyrektor generalny Wydziału Przemysłu i Kunsztów. Od 1824 honorowy minister w Radzie Stanu. 1816 przekazał swe dobra (10 wsi) na własność chłopom, zobowiązując ich do wnoszenia opłat na cele gminne oraz do wpłacania czynszu do Kasy Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego. 1822 wniósł do Rady Stanu projekt uznania chłopów za wieczystych dzierżawców i wydania zakazu usuwania ich z gospodarstw. Inicjator badań z zakresu geologii. W studium O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin Polski (1815) zamieścił mapę geologiczną Polski i krajów sąsiednich, będącą pionierskim opracowaniem w tej dziedzinie wiedzy. Jako dyrektor generalny Wydziału Przemysłu i Kunsztów przygotował plan rozbudowy Staropolskiego Okręgu Przemysłowego.  Z jego inicjatywy powstała kopalnia węgla kamiennego w Dąbrowie Górniczej, a w 1816 Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach. Autor dzieła Ród ludzki (1819-1820), w którym zawarł rozważania nad prawidłowościami rozwoju społeczeństw. ).

Stanisław Staszic zmarł w styczniu 1826 roku i według swego życzenia został pochowany na Bielanach w lasku w pobliżu kościoła Kamedułów. Tłumy ludzi brały udział w uroczystościach pogrzebowych, a grób Staszica stał się na długi czas miejscem  pielgrzymek.

KALENDARIUM

6 listopad 1755 r Urodził się Stanisław Wawrzyniec Staszic.
1770 r. Rozpoczął naukę w szkole średniej w Poznaniu.
2 styczeń 1774 r. Uzyskał pierwszą tonsure.
1776 r. Ukończył szkołę średnią i rozpoczął naukę w seminarium duchownym w Poznaniu.
1778-79 r. Ostatecznie zakończył poznański okres nauki uzyskaniem święceń kapłańskich.
1779 r. Wyruszył przez Lipsk i Getynge do Paryża.
Jesień 1781 r. Po dwóch latach pobytu za granicą powrócił do kraju.
1784 r. Odbył podróż z Zamoyskimi do Leopoldville.
1786 r. Ukazała się w Warszawie książka pt: "Epoki natury", przetłumaczona przez Stanisława Staszica.
marzec 1787 r. Ukazała się książka Staszica "Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego".
1788 r. Otrzymał probostwo w Turobinie.
1789 r. Wydał "Poprawy i poprawki do książki uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego".
1789 r. Odwiedza Wieliczkę.
IV.1790-XII 1791 r. Staszic wspólnie z Zamoyskimi odbywa podróż do Włoch.
1792 r. Przyjeżdża do Kocka nad Wieprzem należącym do księżnej Anny Jabłonowskiej.
1797 r. Stanisław Staszic odbywa podróż w Góry Świętokrzyskie, w okolice Końskich i Sieradza, gdzie zapoznawał się z budową pasma Łysogór.  Ponadto interesował się kopalnictwem i złożami rud żelaza w Końskich, Białaczowie, Drzewicy oraz w okolicach Sieradza.
1798 r. Prowadzi badania okolic Krakowa, części Górnego Śląska, doliny Prądnika.
 1800 r. Prowadzi badania Ponidzia celem odszukania złóż soli.
16 listopad 1800 r. Prace rozpoczyna Towarzystwo Przyjaciół Nauk.
28 marzec 1801 r. Nabył dobra Hrubieszowskie, ale ich prawnym właścicielem został dopiero w 1811 r.
1802 r. Prowadzi badania w Górach Świętokrzyskich.
20 grudzień 1802 r. Jako plenipotent księżnej Anny Sapieżyny zakupił pałac przy ulicy Nowy Świat (numer 67/69) w Warszawie, w którego oficynie mieszkał do śmierci.
1803 r. Po raz trzeci prowadzi badania na terenie Gór Świętokrzyskich. Tym razem swoją uwagę zwrócił na złoża rudy żelaza w okolicach m.in. Szydłowca, Wąchocka.
1804 r. Kupił teren przy placyku Kanonia i zaczął budować tam kamienice, która była przez pewien okres czasu siedzibą Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
1804 r. Odbywa wyprawę naukową do Rawy Mazowieckiej, Wolborza i Ujazdu.
1804 r. Odbywa podróż w Beskidy. Trasa wyprawy wiedzie przez okolice Lanckorony, Żywca, Raby, Myślenic, aż do Babiej Góry. Górę tą Staszic zdobył 24 lipca 1804 r.
sierpień 1805 r. Odbywa wyprawę naukową w Tatry.
13 grudzień 1806 r. Odbyło się I posiedzenie Towarzystwa Przyjaciół Nauk w kamienicy wybudowanej przez Staszica przy placyku Konania. 
1807 r. Został członkiem Najwyższej Komisji Egzaminacyjnej.
14 luty 1807 r. Został członkiem Izby Edukacyjnej.
czerwiec 1807 r. Został członkiem Dyrekcji Skarbowej.
październik 1808 r. Został prezesem Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
listopad 1808 r. Został referendarzem z nominacji Fryderyka Augusta. 
grudzień 1809 r. Proponuje kontynuować pisanie historii Polski.  
1810 r. Został radcą w Radzie Stanu.
19 sierpień 1811 r. Dobra Hrubieszowskie stały się prawną własnością Staszica.
1812 r. Został członkiem Sekcji Ekonomicznej Dyrekcji Edukacyjnej.
1814 r. Pracował w Komitecie Organizacyjnym Cywilnym.
grudzień 1814 r. Powstało Towarzystwo Dobroczynności, którego Staszic był współzałożycielem.
czerwiec 1815 r. Przyjął nominacje na członka Rady Stanu oraz wszedł jako pełnomocnik cara w skład Komisji Likwidacyjnej.
październik 1815 r. Staszic otrzymał order św. Stanisława kl. I
grudzień 1815 r. Został mianowany na urząd członka Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
1816 r. Powstał uniwersytet w Warszawie, którego współorganizatorem był Staszic.
1816 r. Z inicjatywy Stanisława Staszica i Tadeusza Mostowskiego utworzony został Instytut Agronomiczny w Marymoncie. Tam istniał do 1862 r. 
1816 r. Wydał 6 tomów wszystkich swoich poprzednich dzieł i ujawnił autorstwo, gdyż część była pisana anonimowo.
1816 r. W Kielcach powstała Szkoła Akademiczno-Górnicza, której współorganizatorem był Stanisław Staszic.
1817 r. Przy udziale Staszica powołano Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych.
1817 r. Założył Korpus Górniczy. Organizacje skupiającą górników i hutników.
luty 1817 r. Objął przewodnictwo w Radzie Ogólnej Budownictwa, Miernictwa, Dróg i Spławów.
1818 r. Utworzył plan rozbudowy przemysłu nad rzeką Kamienną.
1819 r. Stanisław Staszic wprowadził cenzurę.
1820 r. Rozpoczęła się budowa nowej siedziby Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
czerwiec 1822 r. Zostały zatwierdzone przez cara statuty Hrubieszowskiego Towarzystwa Rolniczego.
1824 r. Został ministrem Stanu.
styczeń 1824 r. Odbyło się I posiedzenie w nowej siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

marzec 

1824 r.

 Stanisław Staszic wystąpił do cara z prośbą o dymisje ze stanowiska dyrektora generalnego Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji. Bezpośrednią przyczyną był konflikt z Druckim-Lubeckim.
maj 1824 r. Została przyjęta dymisja Staszica ze stanowiska dyrektora generalnego Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji.
20 sierpnia 1824 r. Sporządził testament.
listopad 1824 r. Został przewodniczącym Komisji Emerytalnej Urzędników.
styczeń 1825 r. Został prezesem Deputacji do Ułożenia Hierarchii Urzędników.
1825 r. Na wniosek Staszica została założona Szkoła Przygotowawcza do Instytutu Politechnicznego, która w 1827 r.  osiągnęła status wyższej uczelni.
4 styczeń 1826 r. Ostanie publiczne wystąpienie Stanisława Staszica.
20 styczeń 1826 r. Zmarł Stanisław Staszic.
24 styczeń 1826 r. Odbył się uroczysty pogrzeb Stanisława Staszica, mający charakter wielkiej manifestacji.